همانطور که قلب نقشی حیاتی در بدن انسان دارد، روغن موتور نیز نقشی مهم در سلامت و عملکرد خودرو ایفا می‌کند. این مایع حیاتی با روان‌سازی قطعات متحرک موتور، از اصطکاک و ساییدگی آنها جلوگیری کرده و عمر مفید موتور را افزایش می‌دهد.
به همین دلیل، کم شدن روغن موتور یا روغن ریزی می‌تواند عواقب جبران ناپذیری برای خودرو به همراه داشته باشد. اصطکاک بیش از حد قطعات، کاهش توان و عملکرد موتور، و حتی آسیب‌های جدی به آن از جمله عواقبی هستند که می‌توانند رانندگی با خودروی کم روغن را به کابوسی برای شما تبدیل کنند.
در این مقاله از مجله خودروی سوییچ، به بررسی علل کم شدن روغن موتور، عواقب آن و راهکارهای پیشگیری و رفع این مشکل می‌پردازیم تا با آگاهی از اهمیت این موضوع، از سلامت قلب تپنده خودرویتان محافظت کنید.
دلایل کم شدن روغن موتور خودرو
روغن موتور، همانطور که از نامش پیداست، وظیفه روان‌سازی و محافظت از قطعات داخلی موتور را بر عهده دارد. اما تصور کنید که این مایع حیاتی از جایی نشت می‌کند و لکه‌های روغنی زیر خودرویتان به جا می‌گذارد! نشتی روغن موتور نه تنها کثیف کاری و دردسر ایجاد می‌کند، بلکه می‌تواند عواقبی جدی برای سلامت موتور به همراه داشته باشد.
چطور بفهمیم روغن موتور نشت می‌کند؟
اولین و واضح‌ترین نشانه نشتی روغن موتور، مشاهده لکه‌های روغنی در محل پارک خودرو است. به خصوص اگر به طور مرتب جای پارک خودرو را عوض نمی‌کنید، دیدن این لکه‌ها می‌تواند زنگ خطری برای شما باشد. اما همیشه نشتی به راحتی قابل تشخیص نیست.
گاهی اوقات ممکن است نشتی روغن لکه‌ای به جا نگذارد. در این مواقع با باز کردن کاپوت و بررسی ظاهری موتور می‌توانید متوجه آثاری از روغن روی قطعات مختلف موتور شوید. این آثار روغن می‌تواند نشانه‌ای از نشتی در نقاط اتصال قطعات باشد.
کجا را باید برای نشتی روغن بررسی کنیم؟
اولین بخش‌هایی که باید بررسی شوند نقاط اتصال قطعات مختلف موتور هستند. کاسه نمد میل لنگ که وظیفه آب‌بندی محل اتصال میل لنگ به بلوک موتور را بر عهده دارد، در اثر فرسودگی یا پارگی می‌تواند روغن را به بیرون نشت دهد. درپوش سوپاپ هم که در بالای سرسیلندر قرار دارد و از خروج روغن جلوگیری می‌کند، می‌تواند به دلیل خرابی واشر یا شل بودن پیچ‌ها نشتی داشته باشد.
یکی دیگر از مهم‌ترین بخش‌ها، واشر سرسیلندر است. این واشر بین سرسیلندر و بلوک موتور قرار گرفته و مانع از ترکیب روغن و آب می‌شود. خرابی واشر سرسیلندر می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای موتور به همراه داشته باشد. پس اگر نشانه‌هایی از نشتی روغن همزمان با کم شدن سطح آب رادیاتور مشاهده کردید، حتما به احتمال خرابی واشر سرسیلندر توجه داشته باشید.
فیلتر روغن که وظیفه تصفیه روغن را برعهده دارد نیز می‌تواند در صورت نصب نامناسب یا فرسودگی دچار نشتی شود. در برخی موارد هم ممکن است نشتی روغن از محل عبور کابل‌های شمع از سرسیلندر اتفاق بیفتد.
چرا روغن موتور نشت می‌کند؟
دلایل نشتی روغن موتور را می‌توان در سه عامل اصلی خلاصه کرد: فرسودگی، آسیب و سهل‌انگاری. فرسودگی طبیعی واشرها و درزگیرها در طول زمان می‌تواند خاصیت آب‌بندی آنها را از بین ببرد و باعث نشتی روغن شود. همچنین آسیب دیدن موتور بر اثر ضربه یا برخی اتفاقات دیگر می‌تواند منجر به پارگی یا ترک خوردن واشرها و درزگیرها شود.
اما گاهی اوقات هم سهل‌انگاری تعمیرکار در سفت کردن درست پیچ‌ها و مهره‌ها می‌تواند باعث شل شدن اتصالات و در نتیجه نشتی روغن از محل اتصال قطعات مختلف موتور شود.
با بازدید دوره‌ای موتور خودروی خود، هر گونه نشانه‌ای از نشتی روغن را جدی بگیرید. به تعویق انداختن تعمیر می‌تواند باعث آسیب‌های جدی‌تر به موتور و در نتیجه هزینه‌های هنگفت تعمیر شود. در صورت مشاهده علائم نشتی روغن، هر چه سریع‌تر به یک تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید تا از بروز مشکلات حادتر جلوگیری شود.
دود آبی، نشانه مهم روغن سوزی
تصور کنید که موتور خودرویتان به جای دود سفید معمولی، دود آبی از اگزوز خود خارج می‌کند! این اتفاق نه تنها ظاهر ناخوشایندی دارد، بلکه نشان‌دهنده مشکلی جدی به نام “روغن سوزی” است. روغن سوزی یعنی روغن موتور به جای اینکه وظیفه روان سازی را بر عهده داشته باشد، وارد محفظه احتراق شده و همراه با بنزین می‌سوزد. این اتفاق می‌تواند آسیب‌های جدی به موتور وارد کند.
چطور بفهمیم روغن موتور می‌سوزد؟
اگر در هنگام روشن شدن خودرو یا رانندگی با دور موتور بالا، متوجه خارج شدن دود آبی از اگزوز شدید، به احتمال زیاد با روغن سوزی مواجه هستید. دود آبی رنگ، بارزترین علامت روغن سوزی است. اما نشانه دیگری هم وجود دارد. اگر احساس می‌کنید قدرت و شتاب موتور شما به طور ناگهانی کاهش پیدا کرده است، این موضوع نیز می‌تواند یکی از عواقب روغن سوزی باشد.
همچنین بخوانید: همه چیز درباره استاندارد آلایندگی یورو؛ یورو 1 تا یورو 6
علت دود آبی چیست؟
فرسودگی طبیعی قطعات موتور، یکی از مهم‌ترین دلایل روغن سوزی به شمار می‌رود. رینگ‌های پیستون، حلقه‌های نازکی هستند که بین پیستون و سیلندر قرار می‌گیرند و وظیفه اصلی آنها آب‌بندی این محفظه است. فرسودگی یا خرابی رینگ‌های پیستون می‌تواند باعث شود روغن به محفظه احتراق نشت کند و همراه با سوخت سوزانده شود.
علاوه بر رینگ‌های پیستون، فرسودگی یا آسیب دیدن راهنمای سوپاپ نیز می‌تواند منجر به روغن سوزی شود. راهنمای سوپاپ قطعه‌ای است که وظیفه هدایت صحیح سوپاپ‌ها را بر عهده دارد. در صورتی که این قطعه دچار مشکل شود، روغن می‌تواند از کنار سوپاپ‌ها نشت کرده و وارد محفظه احتراق شود.
عامل دیگری که می‌تواند احتمال روغن سوزی را افزایش دهد، استفاده از روغن موتور نامناسب است. روغن موتور با غلظت کم یا کیفیت پایین، نمی‌تواند به خوبی وظیفه روان‌سازی و آب‌بندی را انجام دهد. این موضوع می‌تواند منجر به نشت روغن به محفظه احتراق و در نتیجه، روغن سوزی شود.
عوامل دیگر در روغن ریزی موتور
تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه عواملی به جز نشتی و روغن سوزی می‌توانند باعث کاهش سطح روغن موتور شوند؟ در ادامه به بررسی دو مورد از مهم‌ترین این دلایل خواهیم پرداخت.
رانندگی با دور موتور بالا
تصور کنید که با سرعت بالا در اتوبان رانندگی می‌کنید. دور موتور بالا، فشار زیادی به قطعات موتور وارد می‌کند و باعث افزایش اصطکاک و سایش بین آنها می‌شود. در این شرایط، روغن موتور باید به طور مداوم در گردش باشد تا وظیفه روان‌سازی خود را به درستی انجام دهد. اما اگر روغن به اندازه کافی در موتور وجود نداشته باشد، اصطکاک بین قطعات افزایش پیدا می‌کند و روغن باقیمانده نیز سریع‌تر سوخته و از بین می‌رود.
سیستم PCV، دزد نامرئی روغن موتور
سیستم PCV یا Positive Crankcase Ventilation وظیفه تهویه کارتر موتور را بر عهده دارد. این سیستم بخارات روغن و گازهای حاصل از احتراق را از کارتر موتور جمع‌آوری و به داخل منیفولد ورودی باز می‌گرداند تا دوباره سوزانده شوند. اما اگر این سیستم به درستی کار نکند، بخارات روغن می‌توانند از آن خارج شده و به هدر بروند.
تشخیص علت کم شدن روغن موتور
همان طور که احتمالا تاکنون کاملا متوجه شده‌اید، کاهش سطح روغن موتور، می‌تواند خبر از وجود مشکلی در سلامت موتور بدهد. به همین دلیل، بررسی منظم سطح روغن، یکی از اقدامات ضروری برای مراقبت از خودرو به شمار می‌رود. خوشبختانه، خود شما هم به راحتی می‌توانید با کمک یک ابزار ساده، کم شدن روغن را تشخیص دهید.
گیج روغن، بهترین راه تشخیص کاهش روغن موتور
گیج روغن، قطعه‌ای است که به شما کمک می‌کند تا سطح روغن را در موتور بررسی کنید. برای اینکه نتیجه‌ی دقیق‌تری بگیرید، بهتر است سطح روغن را زمانی که موتور سرد است، چک کنید. حداقل ماهانه یک بار و یا قبل از هر سفر طولانی، کاپوت را بالا بزنید و گیج روغن را بیرون بکشید.
فراموش نکنید که قبل از بررسی مجدد، حتما گیج را با دستمال تمیز پاک کنید تا رد روغن روی آن، شما را گمراه نکند. حالا گیج را دوباره در جای خودش قرار دهید و بعد از چند ثانیه بیرون بکشید. سطح روغن باید جایی بین خطوط min و max روی گیج روغن قرار داشته باشد. اگر سطح روغن به زیر خط min رسیده است، یعنی با کمبود روغن مواجه هستید و باید به فکر رفع این مشکل باشید.
نشانه‌های مهم کم شدن روغن موتور
روشن شدن چراغ روغن موتور روی داشبورد، یکی از واضح‌ترین نشانه‌های کم شدن روغن است. اما به این زنگ خطر دیرهنگام اعتماد نکنید! چرا که با تاخیر در اضافه کردن روغن، ممکن است آسیب‌های جدی به موتور وارد شود. علاوه بر چراغ روغن، علائم دیگری هم وجود دارند که می‌توانند خبر از کم شدن روغن بدهند:
- دود غیرمعمول از اگزوز: خروج دود آبی یا سفید رنگ از اگزوز می‌تواند نشانه‌ای از روغن سوزی یا کمبود روغن باشد.
- صدای غیرطبیعی موتور: اگر صدای موتور خشن‌تر از معمول شده است، می‌تواند به دلیل کمبود روغن و افزایش اصطکاک بین قطعات باشد.
- کاهش قدرت موتور: کمبود روغن باعث روان‌سازی نامناسب قطعات و در نتیجه کاهش توان و قدرت موتور می‌شود.
- افزایش دمای موتور: اصطکاک زیاد ناشی از کمبود روغن می‌تواند باعث بالا رفتن دمای موتور شود.
در صورت مشاهده هرگونه علائم کم شدن روغن و یا روشن شدن چراغ روغن موتور، هر چه سریع‌تر به یک تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید. به تعویق انداختن رسیدگی به این مشکل می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت موتور به همراه داشته باشد.
همچنین، استفاده از روغن موتور با کیفیت بالا و مناسب با مشخصات موتور خودرو می‌تواند به حفظ سطح مطلوب روغن و جلوگیری از مشکلات بعدی کمک کند. به یاد داشته باشید که با کمی دقت و توجه به علائم، می‌توانید به موقع از کم شدن روغن موتور مطلع شوید و از خطرات احتمالی برای سلامت موتور خود جلوگیری کنید.
پیشگیری از کم شدن روغن موتور
همانطور که گفتیم، کم شدن روغن موتور می‌تواند هزینه زیادی برای شما داشته باشد. اما خبر خوب این است که با چند اقدام ساده می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد و طول عمر موتور را به طور قابل توجهی افزایش داد. در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
انتخاب روغن موتور مناسب
استفاده از روغن موتور با کیفیت بالا و گرانروی مناسب، نقش کلیدی در حفظ سلامت موتور دارد. انتخاب روغن مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی، نوع رانندگی و مشخصات موتور خودرو، از اصطکاک بیش از حد قطعات و سایش آنها جلوگیری می‌کند.
تعویض به موقع روغن موتور
تعویض روغن موتور به صورت دوره‌ای و طبق برنامه‌ی توصیه شده توسط سازنده خودرو، از دیگر اقدامات ضروری برای پیشگیری از کم شدن روغن است. در طول زمان، روغن موتور خاصیت روان‌کنندگی خود را از دست می‌دهد و کارایی آن کاهش پیدا می‌کند. تعویض به موقع روغن، از بروز مشکلات ناشی از روغن فرسوده جلوگیری می‌کند.
همچنین بخوانید: نقش فیلتر روغن در اتومبیل
تشخیص به موقع نشتی احتمالی
بازرسی دوره‌ای خودرو برای شناسایی نشتی روغن، از دیگر اقدامات پیشگیرانه است. نشت روغن می‌تواند از نقاط مختلفی مانند واشر سرسیلندر، کارتر موتور و یا شلنگ‌های روغن رخ دهد. چک کردن دوره‌ای این بخش‌ها به شما کمک می‌کند تا نشتی احتمالی را به موقع تشخیص داده و برای رفع آن اقدام کنید.
رانندگی با آرامش
رانندگی با دور موتور بالا، فشار زیادی به موتور وارد می‌کند و می‌تواند باعث افزایش اصطکاک و در نتیجه، کاهش سطح روغن شود. تا حد امکان با دور موتور پایین رانندگی کنید و از شتاب گیری ناگهانی و ترمزهای شدید خودداری کنید.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله به طور مفصل شرح داده شد، کم شدن روغن موتور می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت آن به همراه داشته باشد. اصطکاک بیش از حد، کاهش توان موتور، آسیب‌های جدی و حتی از کار افتادن کامل آن، تنها بخشی از خطرات ناشی از بی‌توجهی به سطح روغن موتور خودرو است.
به همین دلیل، توجه به سطح روغن موتور و بررسی منظم آن، نقشی کلیدی در حفظ سلامتی و طول عمر این عضو حیاتی خودرو ایفا می‌کند. در صورت مشاهده هرگونه علائم کمبود روغن، مانند روشن شدن چراغ روغن موتور، دود غیرمعمول از اگزوز، صدای غیرطبیعی موتور و یا کاهش دمای موتور، بدون معطلی به یک تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید، پیشگیری همیشه بهتر از درمان است! با مراقبت از سطح روغن و توجه به علائم کمبود آن، می‌توانید از بروز مشکلات جدی و هزینه‌های سنگین تعمیر جلوگیری کنید و از رانندگی لذت‌بخش و ایمن لذت ببرید.
نظرات